مردم کانادا چه تصویری از زنان مسلمان در ذهن خود دارند؟ عالیه یوسف عکاس مهاجر مصری که در کانادا زندگی می‌کند می‌گوید که خیلی از آنها یک تصویر کلی از زنان مسلمان دارند که آنها همواره مورد ظلم واقع شده و به دلیل مذهب و دینی که دارند حتی برای انجام شخصی‌ترین کارها باید از پدر یا همسرشان اجازه بگیرند. اگرچه این تصور ممکن است در برخی جاها مصداق هم داشته باشد، ولی به‌باور عالیه، زنان مسلمان در جامعه به طور جدی فعال هستند و در دهه‌های اخیر حتی مسئولیت‌های حکومتی دارند.
او حالا با هنر عکاسی‌اش، این باور رایج را درباره‌ی زنان مسلمان به چالش کشیده و تلاش کرده تا شرایط زنان مسلمان کانادایی و عقایدشان را با کانادایی‌ها به اشتراک بگذارد.
Alia Youssef، عکاس ۲۳ ساله مصری که در ۸ سالگی به همراه خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کرده، طعم تلخ قضاوت‌های عجولانه و نگاه‌های سنگین دیگران به خود و خانواده‌اش را به‌عنوان مسلمان، با همه وجودش چشیده است.
عالیه یوسف که گاهی برای فرار از پیش‌داوری‌ها، هویت و پیشینه‌اش را پنهان کرده بود، وقتی به دانشگاه راه یافت و دوربین را در دست گرفت، برای تغییر این شرایط دست به کار شد و با فریم‌های مختلفی که از زنان مسلمان کانادا در شرایط مختلف کاری تهیه کرد، تصویر ذهنی بسیاری از کانادایی‌ها در این باره را به چالش کشید. او برای موفقیت در این راه طرحی با عنوان
«The Sisters Project» به راه انداخته و عکس‌ها و اظهارات سوژه‌هایش را منتشر می‌کند.
عالیه به عنوان بخشی از تلاش‌های خود در این پروژه، تابستان امسال به گوشه و کنار کانادا سفر کرد و از حدود ۲۰۰ زن مسلمان، در زمان انجام کارهای روزمره‌شان مانند خرید کردن، ورزش، باغبانی، موتورسواری و … عکس گرفت.
او به صورت هفتگی بخش‌هایی از این مجموعه را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کند و با گذاشتن ویدئو و داستان زندگی سوژه‌هایش، شرایط زنان مسلمان کانادایی و عقایدشان را به اشتراک می‌گذارد.
همیشه بخاطر دینم، عجولانه قضاوت شدم
عالیه یوسف که دانشجوی عکاسی در تورنتو است، می‌گوید: «وقتی در مصر بودم، با افتخار و هیجان درباره مذهب و دینم حرف می‌زدم. ولی اینجا یاد گرفتم بیشتر سکوت کنم و درباره اظهارنظرهایم احتیاط داشته باشم. چون بعضی از حرف‌هایی که بعد از مهاجرت به کانادا می‌شنیدم، این حس را در من ایجاد می‌کرد که بخاطر پیشینه و مذهبم مورد قضاوت قرار گرفته‌ام. همین حواشی سبب شد تا یاد بگیرم که چیزهایی درباره من هست که باید از دیگران پنهان کنم.»
جامعه، زنان مسلمان را تک‌بعدی می‌بیند
عالیه ادامه می‌دهد: «زنان مسلمان همواره با این مشکل روبرو هستند که جامعه آنها را در قالب یک تصویر تک‌بعدی می‌بیند؛ تصویر زنی که تحت ستم قرار دارد، اغلب ساکت است، هیچ کنترلی روی زندگی‌اش ندارد و همواره باید در خدمت مردان خانواده باشد. همیشه به این فکر می‌کردم آنچه تصور می‌شود با واقعیت زندگی من یا سایر زنان خانواده و اطرافیانم فرق دارد. این موضوع مرا آزار می‌داد. می‌خواستم همه بدانند که همه زنان مسلمان نباید به خاطر رفتار یک گروه اقلیت یکجور قضاوت شوند.»
عالیه یوسف می‌گوید: «مجموع این اتفاقات بود که باعث شد تصمیم بگیرم تا با به تصویر کشیدن زندگی زنان مسلمان در جامعه معاصر کانادا، نوری بر زندگی آنها بتابانم.»
طرح «The Sisters Project» شامل مجموعه عکس‌هایی از زنان مسلمان کانادایی است که با هدف شکستن کلیشه‌های موجود در این کشور درباره زنان مسلمان و نقش آنها در جامعه کانادا اجرا شده است.
این دختر مهاجر مصری آثار خود را در نخستین نمایشگاه عکس‌های «The Sisters Project» در مرکز «Ryerson» تورنتو در معرض نمایش گذاشته است.
روایتی از چند تصویر عالیه یوسف
عالیه یوسف با همکاری وبلاگ « New York Muslim Girl»، فضای مجازی را از عکس‌هایی که دختران و زنان مسلمان را به شکل مثبتی به تصویر می‌کشد، پر کرده است.
این عکس‌ها، که با هدف تاکید بر تفاوت نگرش جامعه بر زنان مسلمان تهیه شده، دختران مسلمان را در حال خرید، ورزش، خیاطی و استراحت در پارک نشان می‌دهد.
برای من یک داستان‌پرداز کسی است که درباره افراد دیگر و سفرهای درونی و بیرونی‌اش کنجکاو است. به همین دلیل من عاشق شنیدن و تعامل با مردم اطرافم هستم. من ۲۳ سال سن دارم و نوشتن داستان‌های جذاب برای مخاطب‌های CBC را از داستان‌های جذاب مادرم یاد گرفته‌ام.
هنر باعث می‌شود تا من کمتر احساس تنهایی کنم. بعد از مهاجرت به کانادا همیشه از من به عنوان یک زن مسلمان ایرانی سوال می‌کردند که از سختی‌هایی که در ایران تجربه کردم صحبت کنم. ولی من در ایران همیشه عضو شورای دانش‌آموزی بودم و مثل دیگر دانش‌آموزهای پسر آموزش دیده بودم.
من در ایران داروسازی خوانده‌ام. گوش دادن به موسیقی سنتی و در طبیعت گشت و گذار کردن حس خوبی به من می‌دهد و دوست دارم در کنار رودخانه، دریاچه یا چشمه‌ای زلال وقت بگذرانم. من اعتقاد دارم که همه‌چیز به عشق منتهی می‌شود.
من در غزه، فلسطین به دنیا آمدم و در کمپ پناهندگان بزرگ شدم و شش سال پیش همراه همسر و فرزندانم به کانادا مهاجرت کردم. اکنون در دانشگاه رایرسون درس می‌خوانم و امسال یکی از نامزدهای موفق‌ترین مهاجران به کانادا بودم. بزرگ‌ترین دغدغه من برابری حقوق زنان و مردان در عرصه دولتی و خصوصی است.
یکی از دشوارترین تجربه‌های زندگی من، درک این نکته بود که من، به عنوان یک زن مسلمان سیاه‌پوست، به دلیل برداشتی که دیگران از نژاد و دینم دارند، باید سختی‌هایی را تحمل کنم که
سزاوارش نیستم. وقتی کم‌سن و سال‌تر بودم، به جایگاهی که در جامعه داشتم و میزان اهمیت آن، فکر نمی‌کردم. ولی وقتی که سنم بالاتر رفت، متوجه شدم که مردم در برخورد با من، رفتار متفاوتی از خود بروز می‌دهند.
من آرزو دارم به عنوان هنرمندی موفق دیده شوم، به عنوان یک زن مستقل قوی که تحت تاثیر ارزش‌های غربی نیست. من می‌خواهم مردم بدانند که کار من مردم را فرا می‌خواند تا با یکدیگر بدون توجه به نژاد، رنگ و اعتقادات‌شان گفتگو و تعامل داشته باشند.
بهترین بخش موتورسواری برای من، آن زمانی است که کلاه کاسکتم را برمی‌دارم و مردم از دیدن حجابم شوکه می‌شوند. این صحنه برایم خنده‌دار است، چون هیچکس انتظار ندارد که محجبه‌ها کارهایی مثل موتورسواری انجام دهند. به همین
دلیل می‌خواهم برداشت مردم از دخترانی که حجاب دارند، تغییر کند.
من از این نعمت برخوردار بودم که زندگی‌ام سرشار از هدیه‌های شادی‌بخش بود. گرچه بسیاری از این هدایا را با کار سخت و پیگیرانه به دست آوردم، اما تعداد بی‌شماری از آنها را بخاطر خوش‌شانسی‌ام دارم.
ما به عنوان زنان رنگین‌پوست، یاد می‌گیریم که برای سختکوشی‌های‌مان، توقعی کمتر از آنچه باید و شاید داشته باشیم، ولی سخت کار می‌کنیم. حتی به جرأت می‌توانم بگویم که بعضی از سخت‌ترین کارها، برعهده زنان رنگین‌پوست است.
من فراتر از توقعات دیگران عمل می‌کنم. مدت‌ها است که با این اعتقاد زندگی کرده‌ام. می‌دانم که این شرایط برای خانواده‌ام سخت است. نمی‌گویم همیشه فراتر از انتظارات بوده‌ام، اما در
تحقق آنچه می‌خواستم ناکام نمانده‌ام. فکر می‌کنم خیلی زود به این نتیجه رسیدم که انتظارات دیگران را نادیده بگیرم و به دنبال پاسخ سوال‌های خودم باشم.
به نظر من شما هیچ‌وقت نمی‌توانید دیگران را کنترل کنید، ولی این که چگونه با دیگران رفتار کنید انتخاب شماست.
من ۴۰ سال سن دارم و به عنوان یک زن مسلمان در اتاوا پلیس هستم. من اولین زن عرب‌زبان در اتاوا هستم که پلیس شده‌ام.
من وکیل مدافع پرونده‌های جنایی هستم. به عنوان زن مسلمان کانادایی، برای رسیدن به این جا سختی‌های زیادی کشیده‌ام.
با این که حجاب ندارم، ولی گاهی اوقات احساس می‌کردم که با من طور دیگری رفتار می‌شود و برخی اوقات نادیده گرفته می‌شوم.
مردم همیشه تصور می‌کنند که برای اینکه بازیگر موفقی باشند، باید در هالیوود فعالیت کنند. خوشبختانه من می‌توانم در زادگاه خودم، ونکوور باشم و با افراد فوق‌العاده در صنعت سینما فعالیت کنم. من به مسلمان بودنم افتخار می‌کنم و زندگی خوبی در کانادا دارم.
این مطلب نخستین بار، توسط خانم پریا اسکوئی مشاور امور مهاجرت در کانادا، در تاریخ ۱۷ دسامبر ۲۰۱۸ در شماره ۱۷۱ هفته‌نامه‌ی آتش چاپ تورنتو منتشر شده است. این شماره نشریه را می‌توانید از اینجا دانلود کنید. لینک مطلب هم در سایت آتش اینجاست.
