دانشکده‌ی مهندسی دانشگاه کنکوردیا برای اولین بار در کانادا به نام یک زن، ژینا (پروانه) کُدی، نامگذاری می‌شود
آن روز که در سال ۱۹۷۹، خانم پروانه‌ی آن روزگار، بار خود را در تهران بست تا برای ادامه تحصیل به کانادا بیاید تنها دو هزار دلار در جیب داشت ولی انبانی همراه خود داشت مملو از عشق و اراده و تصمیم.
حالا ۴۰ سال پس از آن روزها، او نام‌آور رشته‌ای است که حتی در کانادا هم حوزه‌ای مردانه بوده است.
هفته گذشته دانشگاه کنکوردیا اعلام کرد که نام دانشکده‌ی مهندسی خود را به دانشکده‌ی مهندسی و علوم کامپیوتر ژینا (پروانه) کُدی تغییر خواهد داد.
ولی ما از زندگی این زن با اراده آهنین چه می‌دانیم؟ روزنامه تورنتو استار به واکاوی مسیر ۴۰ ساله خانم پروانه پرداخته است.
اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ بود که ژینا (پروانه) کُدی، به عنوان یک مهندس تازه‌کار، در کنفرانسی در تورنتو شرکت کرد و هرگز آن را از یاد نمی‌برد. کنفرانس درباره‌ی جرثقیل‌های برجی بود، اما به این دلیل نبود که به یاد ماندنی شد. لحظه‌ای که برای همیشه در ذهن خانم کُدی نقش بست، هنگامی بود که مجری مراسم، دهان خود را گشود تا به جمعیت ۷۰۰ نفری حضار خوش‌آمد بگوید: «خانم‌ها و آقایان، عصر شما بخیر.»
کُدی درباره‌ی آن مراسم چنین می‌گوید: «در آن جمع فقط یک زن حضور داشت و آن هم من بودم.» او که در خانه‌اش در نورث یورک درباره این روز به یادماندنی صحبت می‌کرد، افزود: «هنوز هم آن روز را به خاطر می‌آورم.»
کُدی از سال ۱۹۷۹ که برای گرفتن مدرک فوق لیسانس از ایران به کانادا آمد، نقش یک پیشگام را در حوزه مهندسی که همیشه یک عرصه‌ی مردسالارانه بوده ایفا کرده است. او نخستین زنی بود که از دانشگاه کنکوردیا در رشته‌ی مهندسی ساختمان PhD گرفت و برای اولین‌بار به عنوان بازرس ماشین‌آلات از جرثقیل‌های ساختمانی تورنتو بالا رفت. او زندگی حرفه‌ای موفقی را طی سه دهه پشت سر گذاشته، که تحسین‌های فراوانی را برای او به همراه داشته و او را به ریاست هیئت‌مدیره‌ی شرکت مهندسی خود رسانده است؛ شرکتی که مجله‌ی Profit، زمانی آن را از سودآورترین شرکت‌های تحت مالکیت زنان در کانادا نامیده بود.
نامی که برای همیشه در دنیای مهندسی خواهد درخشید
اکنون دو سال پس از بازنشستگی کُدی، او یک بار دیگر اثری از خود بر دنیای مهندسی به جای می‌گذارد. دانشگاه کنکوردیا هفته گذشته اعلام کرد که نام دانشکده‌ی مهندسی خود را به دانشکده‌ی مهندسی و علوم کامپیوتر ژینا کُدی تغییر خواهد داد.
این نخستین دانشکده‌ی مهندسی در کانادا و از جمله معدود دانشکده‌های مهندسی در تمام دنیا خواهد بود که به نام یک زن نامگذاری می‌شود.
این نامگذاری پس از آن اتفاق افتاد که کُدی، ۱۵ میلیون دلار به دانشکده‌ی مهندسی اهدا کرد تا صرف ترویج تساوی حقوق، گوناگونی و دربرگیرندگی شود. بخشی از این پول از سوی دانشگاه کنکوردیا صرف ایجاد برنامه‌هایی می‌شود تا تساوی حقوق در این دانشکده بوجود بیاید. این هدیه همچنین صرف حمایت از بورسیه‌های دانشجویی، تحقیق در مورد شهرهای هوشمند و ایجاد سه کرسی آکادمیک در موضوعات تحلیل داده، هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و نسل چهارم صنعت و تولید صنعتی پیشرفته خواهد شد.
امیر آصف، رئیس دانشکده‌ی مهندسی، در یک بیانیه‌ی مطبوعاتی می‌گوید: «این تغییر نام بازتابی از اشتیاق ما به تحقق تساوی حقوق، گوناگونی و دربرگیرندگی با تاکید ویژه‌ای است که بر توازن جنسیتی داریم. ژینا الگوی بسیار خوبی برای زنان جوان است. همچنین زنی الهام‌بخش برای آن‌ها است تا وارد این حرفه شوند.»
زنی که می‌خواست زنان بیشتری در حوزه مهندسی موفق شوند
کُدی در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود، همواره آرزو داشته است که زنان موفق بیشتری را در حرفه‌ی مورد علاقه‌اش ببیند. بر اساس اطلاعات سازمان مهندسی کانادا، زنان تنها ۲۰ درصد از دانشجویان رشته‌های مهندسی دانشگاه‌های کل کانادا را تشکیل می‌دهند. در کنکوردیا، در سال تحصیلی گذشته، ۲۲ درصد از دانشجویان مهندسی و علوم کامپیوتر زن بوده‌اند.
هنگامی که این دانشجویان وارد بازار کار می‌شوند، آمار و ارقام حتی ناامیدکننده‌تر نیز می‌شود. به گفته‌ی سازمان مهندسی کانادا، در حال حاضر، زنان تنها ۸ / ۱۲ درصد از مهندسان شاغل در کشور کانادا را تشکیل می‌دهند.
بسیاری از مشکلات و موانع ریشه‌های عمیقی در جامعه دارند، ولی کُدی معتقد است که در این حوزه‌ی کاری، دختران و زنان الگو‌های بیشتری احتیاج دارند. به همین خاطر است که او با گذاشتن نام خود بر روی دانشکده‌ی مهندسی کنکوردیا موافقت کرده و اصرار داشته است که این نام هرگز به «کُدی» خلاصه نشود و همیشه «ژینا»ی آن هم باقی بماند؛ تصمیمی نامعمول برای کسی که دوستانش او را انسانی فروتن توصیف می‌کنند.
کُدی می‌گوید: «تلاش من این است که پیامی را منتقل کنم و فکر می‌کنم با این کار، این ترس که رشته‌های مهندسی و علوم کامپیوتر فقط متعلق به پسرهاست، شکسته می‌شود. امیدوارم بچه‌های دبیرستانی وقتی که این اسم را می‌شنوند، بگویند: اوه، این اسم یک زن است! چیزی که اهمیت دارد همین است.»
مادرم می‌گفت استقلال زن در گروی ادامه تحصیل اوست
کُدی که بزرگ شده‌ی تهران است، از کودکی به کارهای فنی علاقه داشته و اغلب سرگرم تعمیر مبلمان‌های شکسته و تلویزیون‌های خانه‌شان بوده است. همیشه فعالیت‌های مهندسی بخشی جدانشدنی از خانواده‌ی کُدی بوده است. پدر او مدیر یک مدرسه‌ی خصوصی پسرانه بوده است، اما در زمینه‌ی ساخت و ساز هم دستی داشته و هر سه برادر او نیز مهندس هستند. خواهر دیگرشان تنها فرزندی است که راه دیگری در پیش گرفته و دندانپزشک شده است. یکی از دو دختر کُدی نیز در حال حاضر مهندسی می‌خواند و دیگری در دانشکده‌ی حقوق است.
کُدی هرگز مهندسی را به چشم رویایی دور از دسترس ندیده است. درواقع والدین او، همیشه تشویق‌اش می‌کردند که در هر رشته‌ای که خودش دوست دارد، ادامه تحصیل بدهد؛ به ویژه مادرش، که تحصیلات خودش در کلاس یازدهم خاتمه یافته بود. کُدی می‌گوید: «مادرم همیشه به من می‌گفت که زن فقط از راه ادامه تحصیل است که می‌تواند استقلال پیدا کند. این حرف در مغز من حک شده است.»
کُدی مدرک مهندسی سازه‌ی خود را از بهترین دانشگاه ایران گرفت و در سال ۱۹۷۹ به کانادا آمد تا در دانشگاه مک‌گیل فوق لیسانس بخواند.
دیدار با استادی که سرنوشت پروانه را برای همیشه تغییر داد
وقتی که با دو هزار دلار چک مسافرتی به مونترال رسید، برادرش که در آن زمان در کنکوردیا درس می‌خواند، به ملاقات او آمد. او خواهرش را متقاعد کرد تا با یکی از استادان مهندسی‌اش، به نام Cedric Marsh، دیداری داشته باشد و کُدی نیز پذیرفت.
پس از ملاقاتی طولانی، که آشکارا مارش را تحت تاثیر قرار داده بود، این استاد دانشگاه به کُدی پیشنهاد کرد که برنامه‌هایش را تغییر بدهد. او از کُدی پرسید چرا به کنکوردیا نمی‌آید و به او پیشنهاد کرد تا با یک بورسیه‌ی تحصیلی، شهریه‌ی ۴ هزار دلاری او را پوشش بدهد. کُدی می‌گوید: «رویایی بود که به حقیقت پیوست.»
ملاقات با مارش، مسیر کار و زندگی کُدی را دگرگون کرد. او در کنکوردیا مهارت‌هایی را آموخت که به پایه‌ای برای یک دوران حرفه‌ای ۳۰ ساله‌ی موفقیت‌آمیز در حوزه‌ی مهندسی تبدیل شد. او همچنین با توماس کُدی، همسر آینده و پدر دو دخترش، آشنا شد، که اکنون از شغل خود به عنوان معاون ارشد Bank of America Canada، بازنشسته شده است.
مهندسی زلزله پروانه را به پرو کشاند
تمرکز اول کُدی در کنکوردیا بر روی مهندسی زلزله بود و فعالیت‌هایش در این حوزه، او را به کشور پرو کشاند. در آنجا او با مارش بر روی یک پروژه‌ی توسعه‌ی مسکن تحت حمایت دولت برای ساکنان مناطق زلزله‌خیز همکاری کرد.
کُدی بعد از فارغ‌التحصیلی به تورنتو نقل مکان کرد، جایی که بازار کار پررونق آن، بسیاری از همکلاسی‌های مهندس او را به خود جذب کرده بود. او یک سال برای وزارت مسکن انتاریو کار کرد و در تدوین قوانین ساختمانی استان نقش داشت.
اولین شغل او در بخش خصوصی در یک شرکت مشاوره‌ی مهندسی به نام Construction Control بود و در آنجا آموزش دید که چگونه جرثقیل‌ها را مورد بازرسی قرار دهد. شغلی غالبا ترسناک که شامل بالا رفتن از این ماشین‌های سر به آسمان کشیده برای بررسی همه‌ی سوراخ و سنبه‌های آن‌ها بود.
خانم! در این دمای منفی ۳۰ درجه بالای جرثقیل چکار می‌کنی؟
کُدی می‌گوید در آن زمان، تنها زن در تورنتو بود که چنین کارهایی انجام می‌داد. او روزی را در اواسط فصل زمستان به یاد می‌آورد که هنگام پایین آمدن از یک جرثقیل، با چهره‌ی شگفت‌زده‌ی یک کارگر ساختمانی مواجه شده بود. او می‌گوید: «کارگر از من پرسید چرا نمی‌روی و تایپ یاد نمی‌گیری؟ مجبور نیستی در دمای منفی ۳۰ درجه چنین کاری انجام بدهی. فکر نمی‌کنم که منظور بدی داشت. صادقانه حرف می‌زد، ولی دیدگاه و طرز فکرش اینطور بود. زن را ضعیف می‌دانست.»
کُدی خیلی زود پله‌های ترقی را در شرکت خود، که در سال ۲۰۱۳ به CGI Group تغییر نام داد، طی کرد. این شرکت پس از ادغام در سال ۲۰۱۶، اکنون تحت عنوان مهندسان مشاور مکینتاش پری، فعالیت می‌کند. او در نهایت به سمت رئیس و مدیرعامل این شرکت رسید و در سال ۲۰۱۶، به عنوان عضو هیئت مدیره و یکی از سهامداران اصلی، بازنشسته شد. کُدی در طول دوران حرفه‌ای خود، یک داوطلب پرکار نیز بوده و در چندین شورا، انجمن و سازمان، از جمله مهندسان حرفه‌ای انتاریو (سازمان ناظر و مرجع صدور پروانه‌ی کار در این حوزه) فعالیت داشته است.
Johnny Zuccon، کارمند این سازمان، می‌گوید: «او ذاتا پیشگام است. در هر کاری که بر عهده می‌گیرد، فراتر از آن چیزی می‌رود که از او خواسته شده است و همیشه هم سر وقت کار را تحویل می‌دهد.»
CCI تحت مدیریت او، از سوی Financial Post به عنوان یکی از شرکت‌های کانادا که از بهترین مدیریت برخوردار‌ند، معرفی شد و مجله‌ی Profit نیز که کُدی را یکی از برترین زنان کارآفرین کانادا خوانده است، در سال ۲۰۱۰ شرکت او را نهمین شرکت سودآور در میان تمام شرکت‌های کانادایی تحت مدیریت زنان اعلام کرد.
همه هدف من حمایت از حضور زنان در فضای مهندسی است
کُدی می‌گوید همواره تلاش کرده است که در حرفه‌ی خود از زنان حمایت کند، جایی که برخوردهای تحقیرآمیز و تبعیض‌آمیز همچنان موج می‌زند.
او به زمان‌هایی در گذشته فکر می‌کند که مردم او را با دستیار شخص دیگری اشتباه می‌گرفتند، یا مردان مسن‌تر آشکارا از حضور او در مرکز امور و پروژه‌ها ابراز نارضایتی می‌کردند.
او در مصاحبه‌ای با مجله‌ی دانشگاه کنکوردیا در سال ۲۰۱۳، به این نکته اشاره می‌کند که در دوران مدیریت او در CCI، حضور کارکنان زن به میزان بین ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده بود؛ که در مقایسه با میانگین ۱۳ درصدی کارکنان زن در حال حاضر در این حوزه، رقم نسبتا بالایی به شمار می‌آید.
کُدی امیدوار است که با این هدیه به کنکوردیا، حمایت خود را از زنان مهندس ادامه دهد. او می‌گوید همیشه آرزو داشته که دین خود را به کنکوردیا ادا کند، چرا که سپاسگذار فرصت‌هایی است که هنگام آمدن به کانادا، این دانشگاه در اختیار او گذاشت. از طرفی دیگر، او امیدوار است که هدیه‌اش همچنین برخی از افکار منفی را که اکنون نسبت به مهاجران دیده می‌شود را تغییر دهد. کدی می‌گوید: «کانادا برای ما عزیز است. ما می‌خواهیم دین‌مان را ادا کنیم.»
ولی بیش از هر چیز دیگر، او می‌خواهد که دانشکده‌ی مهندسی و علوم کامپیوتر ژینا کُدی حامل یک پیام برای زنان و دختران جوان باشد؛ اینکه اگر خودشان بخواهند در این زمینه فعالیت کنند، این شغل‌ها به آن‌ها نیز تعلق دارد. او می‌گوید: «من نمی‌خواهم تنها زن حاضر در اتاق باشم. ماموریت من این است که راه را برای ورود زنان بیشتری به این حوزه باز کنم. این چیزی است که من می‌خواهم.»
این مطلب نخستین بار، توسط خانم پریا اسکوئی مشاور امور مهاجرت در کانادا، در تاریخ ۵ اکتبر ۲۰۱۸ در شماره ۱۶۱ هفته‌نامه‌ی آتش چاپ تورنتو منتشر شده است. این شماره نشریه را می‌توانید از اینجا دانلود کنید. لینک مطلب هم در سایت آتش اینجاست.
