مهاجران مهاجرت می‌کنند برای داشتن زندگی بهتر، موقعیت‌های بیشتر و فردایی روشن. آمارها نشان می‌دهد که آنها این آرزوهای خود را در کانادا به‌دست می‌آورند. کشور مهاجرنشین کانادا ساختاری دارد برای تحقق همین آرزوها. طبق این آمارها مهاجران هم در تحصیلات دانشگاهی و هم دسترسی به موقعیت‌های بهتر در بازار کار موفق بوده‌اند.
اما روی دیگر سکه هم نابرابری‌هایی است که مثلا در زمینه درآمد وجود دارد. طبق همین آمارها مهاجران نسبت به همتایان غیرمهاجر خود سطح درآمد پایین‌تری دارند.
از سوی دیگر، آیا این موفقیت‌های مهاجران عرصه را بر غیرمهاجران تنگ می‌کند؟ داگلاس تد نویسنده امور مهاجرت در روزنامه ونکوورسان در این مطلب به همین پرسش‌ها پرداخته است.
دو مطالعه‌ای که اخیرا صورت گرفته، نشان می‌دهد که کانادایی‌های رنگین‌پوست و فرزندان مهاجران بسیار باسواد‌تر از کانادایی‌های سفید پوست و بومی هستند.
جک جدواب، رئیس موسسه کانادایی هویت و مهاجرت می‌گوید که مردان سفید پوست کانادایی، کم‌ترین تعداد مدرک دانشگاهی را در اقتصاد دانش بنیان دارند.
اقتصاد دانش‌بنیان Knowledge-based economy به روشی از تولید اطلاق می‌شود که در آن دانش، برای ایجاد ارزش‌افزوده محسوس و یا غیرمحسوس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مهاجران آسیایی دوبرابر کانادایی‌ها تحصیلات دانشگاهی دارند
بر اساس تحقیق جدواب، تنها ۲۴ درصد از مردان سفیدپوست کانادایی ۳۵ تا ۴۴ ساله دارای مدرک دانشگاهی هستند. کانادایی‌های اهل جنوب آسیا، چین و کره دوبرابر بیشتر از اینها تحصیلات دانشگاهی دارند.
گزارش داخلی دپارتمان مهاجرت فدرال که توسط گارنت پیکوت اعلام شده، این روند را تایید می‌کند: «سرشماری سال ۲۰۱۶ نشان می‌دهد ۳۶ درصد از فرزندان افراد مهاجر ۲۵ تا ۳۵ سال، مدرک دانشگاهی دارند. این میزان در خصوص افرادی با این سن که والدین کانادایی الاصل دارند، تنها ۲۴ درصد است.»
مهاجران کانادا بهترین دستاوردها را نسبت به سایر کشورهای مهاجرپذیر دارند
پیکوت در گزارش خود با عنوان «تحصیلات و بازار کار کودکان افراد مهاجر: موفقیتی که باید حفظ شود» آورده است: «خوشبختانه کانادا در میان کشورهای غربی یکی از بهترین نتایج تحصیلی و اقتصادی مربوط به فرزندان مهاجران را دارد. این موفقیت، کانادا را از اکثر کشورهای اروپایی – و تا حدی آمریکا- متمایز و برجسته می‌کند.»
کانادا دومین کشور باسواد دنیا
رهبران کانادا، مانند پیکوت این نتایج مثبت تحصیلی در میان فرزندان مهاجران که اکثر آنها رنگین‌پوست هستند را ستایش می‌کنند. آنها این را به عنوان مثالی از منفعت حاصل از تعداد زیاد مهاجران و چندفرهنگه بودن برای کانادا می‌دانند. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در سال ۲۰۱۶ کانادا را، پس از کره، به عنوان دومین ملت با سواد دنیا اعلام کرد.
اما، در عین حال، تعداد کمی از افراد تحصیل‌کرده و اقتصاددانان به این نکته توجه می‌کنند که داده‌های سرشماری سال ۲۰۱۶ چندین مورد نگرانی را نیز مطرح می‌کند: این داده‌ها به اینکه تعداد برنده‌ها و بازنده‌ها در بازار کار و تحصیلات تکمیلی کانادا چگونه است اشاره می‌کند که در آن بومی‌ها ضعیف عمل کرده‌اند.
اقلیت‌ها این سوال را دارند که آیا فرد جوانی که در کانادا و سایر کشورهای اروپایی متولد می‌شود، به‌ویژه فردی که متعلق به طبقه‌ی متوسط و ضعیف جامعه است، در مواجهه با فرزندان تحصیل کرده‌ی مهاجران با سواد و ماهر، ناامید خواهد بود؟
پائول بنت، متخصص سرشناس آموزش و تحصیلات در کانادا معتقد است که مشکل کم‌کاری کانادایی‌های بومی یک موضوع «پنهان» است «و تقریبا هیچ کس نمی‌خواهد با آن مواجه شود.»
آیا کانادایی‌ها دارند اعتماد به‌نفس خود را از دست می‌دهند؟
پائول کولیر، اقتصاددان دانشگاه آکسفورد به این نتیجه رسیده است که «موفقیت مهاجران می‌تواند به‌جای انگیزه دادن، سبب تضعیف روحیه» دانشجویان بریتانیایی‌الاصلی شود که موفقیت کمتری کسب کرده‌اند. «در مواجهه با ده‌ها سال ناکامی و سرخوردگی، روایت غالب بومیان طبقه پایین انگلیسی به جبرگرایی تبدیل شده است: با تلاش نکردن، جلوی ناامیدی را بگیرید.» کولیر در اکسودوس می‌نویسد: «مهاجرت چطور دارد دنیای ما را تغییر می‌دهد؟».
برخلاف ادعاهای گسترده که مردان سفید پوست در کانادا «برتری دارند»، مطالعه‌ی دیگری که توسط پیکوت و فنگ هو از دانشگاه ویکتوریا انجام شده نشان داده که ۲ / ۳ میلیون نفر از زنان رنگین پوست کانادایی باسواد‌ترین افراد کشور هستند.
پیکوت می‌گوید: «فرزندان مهاجرانی که از بسیاری از کشورهای آسیایی از جمله چین و هند به کانادا آمده‌اند به نتایج تحصیلی قابل قبولی دست یافته‌اند، 50 درصد از آن چینی‌ها و ۶۰ درصد از هندی‌ها مدرک دانشگاهی گرفته‌اند.»
زمانی که جدواب سطح تحصیلات افراد میان سال در کلانشهر ونکوور را بررسی کرد، متوجه شد ۴۶ درصد از مردان مهاجر و ۴۸ درصد از زنان مهاجر در این شهر دارای مدرک دانشگاهی هستند. این میزان برای زنان کانادایی‌الاصل ۳۵ تا ۴۴ ساله معادل ۴۱ درصد و برای مردان کانادایی‌الاصل فقط ۳۱ درصد بود.
فرزندان مهاجران در بازار کار هم موفق‌تر هستند
علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، به نظر می‌رسد تعداد بسیار زیادی از فرزندان افراد مهاجر زمانی که وارد بازار کار در کانادا می‌شوند، موفق‌تر هستند. به گفته‌ی پیکوت: «به طور متوسط، فرزندان مهاجران، نسبت به فرزندان افراد کانادایی‌الاصل، به همان اندازه‌ی بزرگ‌سالان و یا حتی بهتر از آنها، در بازار کار عمل می‌کنند.»
«همچنین به دلیل سطح تحصیلات بالاتر فرزندان افراد مهاجر نسبت به فرزندان خانواده‌های غیرمهاجر، فرزندان مهاجران بیشتر در سمت‌های تخصصی و کمتر در مشاغل کارگری مشغول به کار می‌شوند.»
گرچه، نتایج حاکی از خبرهای خوبی برای تمام مهاجران و فرزندان آنها نمی‌باشد. مطالعات پیکوت و جدواب نشان می‌دهد مهاجران کانادا به دو قطب تقسیم می‌شوند: برخی از آنها به شکل غیرعادی در طیف اقتصادی قدرتمندی قرار دارند، و دیگران در جایگاهی به‌شدت پایین.
مهاجران درآمد کمتری دارند
جدواب به این نتیجه رسیده که مهاجران نسبت به افراد کانادایی‌الاصل و سفیدپوستان حقوق‌های پایین‌تری دریافت می‌کنند.
برای مثال، در کلانشهر ونکوور، جدواب متوجه شد تقریبا ۱۵ درصد از مهاجران درآمد پایین داشتند در حالی که این میزان برای غیرمهاجران تنها ۴ / ۹ درصد بوده است. همچنین در همین کلانشهر ۲۴ درصد از چینی‌ها گزارش داده‌اند که جزو اقشار کم‌درآمد هستند، در حالی که این آمار برای غیرمهاجران ۱۰ درصد بوده است.
در دورانی که برخی از آکادمی‌های آمریکای شمالی، فعالان و مفسران رسانه‌ها بر وجود «امتیازاتی برای مردان سفیدپوست» تاکید می‌کنند، داده‌های مربوط به سرشماری، مفیدبودن چنین مفهوم گسترده‌ای را زیر سوال میبرد. این داده‌ها اختلافات و تناقض‌هایی را درباره اینکه چه گروه‌هایی دارای مزیت هستند و چه گروه‌هایی نیستند را نشان می‌دهد.
کانادایی‌ها به‌دنبال مشاغل کارگری
برای مثال، جدواب چندان با آن دسته از افرادی موافق نیست که نگران آسیب پذیر بودن و یا کم کاری مردان سفیدپوست یا بومی کانادا هستند. وی معتقد است که بسیاری از آنها به مشاغل کارگری می‌پردازند.
جدواب گفت: «روند رو به رشدی در میان جمعیت مردان سفیدپوست یا بومی کانادا در خصوص اخذ مدارک تجاری وجود دارد، بدین معنی که فرصت‌های شغلی بهتر هستند.»
تاکید پیکوت بر حفظ موفقیت فرزندان افراد مهاجر است. وی این گونه می‌نویسد: «گام برداشتن در جهت حفظ نگرش مثبت کانادایی‌ها نسبت به مهاجران می‌تواند کمک‌کننده باشد، چون واکنش شدید مردم می‌تواند بر عملکرد نسل دوم مهاجران اثر مخرب بگذارد. کانادا یکی از معدود کشورهای غربی است که در آن محققان، سیاست‌گذاران و مردم تقریبا هیچ‌گونه دغدغه‌ای در خصوص اینکه مهاجران «مشاغل کانادایی‌ها را بدزدند» ندارند. مساله‌ای که در بیشتر کشورهای غربی یک نگرانی جدیست.»
کانادایی‌ها نیاز به حمایت دارند
گرچه اقتصاددانانی مانند کولیر و کارشناسان آموزشی مانند بنت از دستاوردهای بسیار این مهاجران و افراد رنگین پوست تقدیر می‌کنند، اما لزوما نمی‌خواهند که جوامع غربی نسبت به افراد غیرمهاجر خود بی‌اعتنا باشند.
بنت، مدرس دانشگاه و مدیر وب‌سایت Educhatter از «فقدان انگیزه» در میان دانشجویان متوسط کانادایی‌الاصل (سفیدپوستان و بومی‌ها) صحبت می‌کند. تحقیق وی نشان می‌دهد که بسیاری از آنها در حال ضعیف‌شدن هستند.
کولیر می‌گوید کشورهای مهاجر پذیر غربی مانند بریتانیا، آمریکا و کانادا هرگز نفهمیدند چگونه مشکلات افراد غیرمهاجر کشورشان که دچار کم‌کاری هستند را حل کنند. چنین کشورهایی یا برنامه‌هایی کلی برای همه طراحی کرده‌اند و یا طرح‌های ضدتبعیضی برای مهاجران، افراد قومی و یا گروه‌های اقلیت که به نظر آسیب‌پذیر هستند.
این مطلب نخستین بار، توسط خانم پریا اسکوئی مشاور امور مهاجرت در کانادا، در تاریخ ۱۳ جون ۲۰۱۸ در شماره ۱۴۴ هفته‌نامه‌ی آتش چاپ تورنتو منتشر شده است. این شماره نشریه را می‌توانید از اینجا دانلود کنید. لینک مطلب هم در سایت آتش اینجاست.
